cuộc kháng chiến chống quân xâm lược tống (1075 1077)

Chiến giành Tống-Việt phiên 2
nhà Tống (màu cam), Đại Việt (màu tím)
Thời gian 1075–1077[1] Địa điểm Một phần khu vực miền nam Đại Tống[a] và Đại Việt[b] Kết quả Hai mặt mũi tuyên tía thành công, hòa ước thân ái nhị nước Bạn đang xem: cuộc kháng chiến chống quân xâm lược tống (1075 1077) Quân Tống rút thoát khỏi Đại Việt Đại Việt gật đầu thần phục và triều cống Thỏa thuận trao trả tù binh
Tham chiến
Đại Tống	Đại Việt bên dưới ngôi nhà Lý
Chỉ huy và lãnh đạo
Quách Quỳ Triệu Tiết Trương Thủ Tiết[c] † Tô Giám †	Lý Thường Kiệt Nùng Tôn Đản Thân Cảnh Phúc  † Lưu Ứng Kỷ  (POW)
Lực lượng
300.000 quân và dân phu[2][d]	Chiến ngôi trường Đại Tống: 80.000[e] - 100.000 quân chủ yếu quy và dân tộc bản địa thiểu số[4] Chiến ngôi trường Đại Việt: 50-70.000 quân chủ yếu quy[5]
Thương vong và tổn thất
Chiến ngôi trường Đại Việt: 76.600 quân và 6.826 ngựa[f] Cả cuộc chiến: 200.000 người chết[g]	Chiến ngôi trường khu đất Tống: trăng tròn.000 quân tử trận[cần dẫn nguồn] Chiến ngôi trường Đại Việt: ko rõ

Chiến giành Tống–Việt phiên loại hai ra mắt từ thời điểm năm 1075 cho tới năm 1077^[1] là trận chiến giành thân ái ngôi nhà Lý nước Đại Việt và ngôi nhà Tống của Trung Quốc. Giai đoạn đầu, trong những năm 1075-1076, tướng tá ngôi nhà Lý là Lý Thường Kiệt đang được dữ thế chủ động tiến công phủ đầu quý phái khu đất Tống với 10 vạn quân, phá huỷ trở thành Ung Châu.^[4] Giai đoạn sau, trong những năm 1076-1077, quân Lý rút về chống thủ ngăn chặn cuộc phản công của đại quân Tống bởi Quách Quỳ lãnh đạo với 300.000 người, bao gồm lính tráng và dân phu.^[2] Cuộc chiến rớt vào thất vọng, ở đầu cuối nhị mặt mũi thương lượng, quân Tống rút thoát khỏi cương vực Đại Việt.

Hoàn cảnh lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

Năm 1009, Lý Công Uẩn lập đi ra ngôi nhà Lý. Năm 1010, Lý Công Uẩn dời đô kể từ Hoa Lư về trở thành Đại La và thay tên trở thành Đại La là Thăng Long. Để gia tăng chống biên thuỳ phía bắc, ngôi nhà Lý người sử dụng quyết sách gả công chúa cho những thủ lĩnh dân tộc bản địa không nhiều người, đa phần là kẻ dân tộc bản địa Tày ở miền núi nhằm thi công và gắn chặt quan hệ với chúng ta.^[7] Trải qua quýt 4 triều vua Lý Thái Tổ, Lý Thái Tông, Lý Thánh Tông và Lý Nhân Tông, nước Đại Việt cải tiến và phát triển ổn định tấp tểnh và vững vàng mạnh.

Ở phương bắc, ngôi nhà Tống kể từ khi xây dựng (năm 960) đang được cần xử lý những kết quả bởi thời kỳ phân chia hạn chế Ngũ Đại Thập Quốc nhằm lại. Ngoài việc tiến công dẹp những nước cát cứ, ngôi nhà Tống cần ứng phó với nước Liêu vững mạnh ở phương bắc - vương quốc của những người Khiết Đan được vua ngôi nhà Hậu Tấn hạn chế mang lại 16 châu Yên Vân ở phía bắc từ thời điểm năm 936 nên cương vực bành trướng nhiều về phía Trung Quốc và thông thường nhân cơ can thiệp nhập Trung Nguyên. Đến thời Tống Thái Tông, cho dù dẹp không còn những nước nhập Thập quốc tuy nhiên nguy hại uy hiếp kể từ phía ngôi nhà Liêu vẫn luôn luôn ẩn chứa với ngôi nhà Tống.

Sang thời Tống Nhân Tông, ngôi nhà Tống lại bị tăng sự uy hiếp của nước Tây Hạ của những người Đảng Hạng phía tây-bắc mới nhất nổi. Nhà Tống cần cống nộp nhiều của nả và bị mất không ít phần cương vực mang lại Liêu và Tây Hạ. Trong nước, triều Tống bị rối loàn vày những cải tân của Vương An Thạch. Chủ trương tiến bộ tiến công những nước phía phái mạnh Trung Quốc nhằm giải lan những căng thẳng mệt mỏi phát triển thành một kế hoạch ở trong nhà Tống.

Biên giới Tống-Việt trước cuộc chiến[sửa | sửa mã nguồn]

Từ thời Lý Thái Tông, ngôi nhà Lý đang được nhân cuộc tiến công phá huỷ biên thuỳ ngôi nhà Tống của thủ lĩnh người Tày là Nùng Trí Cao tuy nhiên bành trướng ngầm cương vực của tôi bằng phương pháp xúi người dân tộc bản địa Tày ở biên thuỳ lấn khu đất và sinh sự nhập một thời hạn khá nhiều năm.^[8]

Tri châu Tiêu Chú ở Ung Châu đã từng dưng sớ về triều van lơn tiến công Đại Việt kẻo sau sở hữu đại họa. Nhưng Tiêu Chú bị bến bãi chức. Khi Vương An Thạch lên rứa quyền, Tiêu Chú được phục chức vì như thế ông là kẻ tiếp nối từng yếu tố Đại Việt đang trong plan không ngừng mở rộng xuống phương phái mạnh của Vương An Thạch. Đánh Đại Việt không những nhằm nâng cao về phương phái mạnh mà còn phải lấy khí thế nhằm không ngừng mở rộng cương vực mang lại Trung Nguyên về phương bắc trước Liêu và Tây Hạ.

Năm 1060, quan liêu Lạng châu mục là Thân Thiệu Thái^[h] lấy binh nhập thị trấn Nhử Ngao ở châu Tây Bình nằm trong địa giới ngôi nhà Tống nhằm bắt người quăng quật trốn. Ông Thái bắt sinh sống được toàn cỗ group ấy tuy nhiên sở hữu láo nháo cả Dương Lữ Tài (là một viên quan liêu ngôi nhà Tống) và nhiều trâu, ngựa. Nhà Tống sai quan liêu Lại cỗ thị lương y là Dư Tĩnh cho tới Ung Châu thảo luận về sự ấy. Lý Thánh Tông lại sai Bùi Gia Hựu cho tới Ung Châu bàn nghị. Dư Tĩnh lấy nhiều của hối lộ Bùi Gia Hựu và gửi thư mang lại Hựu đem về, van lơn vua Lý trả lại Dương Lữ Tài tuy nhiên ko được.^[9]

Vua Tống nén tức giận, lưu giữ tình hòa hảo vẫn đợi cơ hội thuận tiện nhằm đánh chiếm Đại Việt tuy nhiên kể từ lâu Tống coi như quân địch nhập xuyên suốt mươi năm. Tiêu Chú sau thời điểm được bình phục ngay tắp lự cho tới Quế Châu thanh toán giao dịch với những tù trưởng kể từ đạo Đặc Ma cho tới châu Điền Đống, được biết thời điểm hiện tại triều Lý thắng Chiêm Thành, hàng phục tăng được 3 châu của những người Chiêm, dân số quốc nối tiếp đặc biệt thịnh đạt.

Chủ trương tiến công Đại Việt của Tống[sửa | sửa mã nguồn]

Từ năm 1070, Vương An Thạch xem xét cho tới phương phái mạnh và ham muốn lập công ở ngoài biên, tâu lên vua Tống rằng:

"Giao Chỉ vừa vặn tiến công Chiêm Thành bị thất bại, quân không hề nổi một vạn, rất có thể lấy quân Ung Châu quý phái lắc Giao Chỉ."^[10]

Vua Tống căn vặn ý Tiêu Chú tuy nhiên Tiêu Chú ko giã trở thành cuộc phái mạnh chinh. Trái lại, Binh cỗ thị lương y Thẩm Khởi lại đặc biệt tán thành tiến công Đại Việt. Vua Tống ngay tắp lự phái Thẩm Khởi thay cho Tiêu Chú thực hiện Quảng Tây kinh lược sứ năm 1073 hồi hộp việc xuất quân.

Việc loại nhất của Thẩm Khởi là bịa những doanh trại, sửa lối tiếp tế. Việc loại nhị là phủ dụ 52 động nằm trong Ung Châu sung công những thuyền chở muối hạt nhằm tập dượt thủy chiến. Sợ Đại Việt biết, ông cấm hẳn từng việc kinh doanh, thanh toán giao dịch Một trong những biên dân Việt-Tống.

Các tù trưởng nằm trong plan phủ dụ của Thẩm Khởi là Lưu Kỷ ở Quảng Nguyên, Nùng Thiện Mỹ ở Bắc Kạn, giáp Thất Khê tận hưởng ứng. Theo Nguyễn Văn Tố, chúng ta Thẩm chứa chấp chấp Nùng Thiện Mỹ và việc này đang đi vào tai người Việt.^[11] Công việc đang được tiến bộ triển thì mon 3 năm 1074, Chuyển vận sứ Quảng Tây tỏ ý phản đối Thẩm Khởi về những sinh hoạt kể bên trên. Thêm nữa, Thẩm Khởi đang được sai lầm đáng tiếc trong vô số nhiều việc nên bị thay đổi chuồn Đàm Châu và chủ yếu Vương An Thạch cũng ko tin tưởng rằng Thẩm giải quyết và xử lý nổi yếu tố Đại Việt. Bấy giờ vua Tống trách cứ Thẩm Khởi vì như thế tội tự ý nhận bọn Nùng Thiện Mỹ tuy nhiên ko căn vặn, cũng từ chối mang lại Lưu Kỷ nhập Tống vì như thế hoảng hồn ngôi nhà Lý giành lại.

Lưu Di thay cho Thẩm Khởi, được mệnh lệnh tăng nhanh binh sỹ, kế tiếp điểm dân, tích lương bổng, đóng góp phi thuyền, rèn luyện thủy binh. Cũng như Thẩm Khởi, Lưu Di còn cấm người Đại Việt quý phái khu đất Tống kinh doanh vì như thế hoảng hồn bị thám thính.

Đặc biệt, ngôi nhà Tống đang được vươn lên là Ung Châu trở thành 1 căn cứ xuất phân phát nhằm tiến công Đại Việt và phó mang lại Tô Giám, một viên tướng tá cứng cáp kinh nghiệm tay nghề nhập trận chiến chống Nùng Trí Cao trước đó lãnh đạo địa thế căn cứ này.

Mọi sự sẵn sàng nhằm chinh trị ở trong nhà Tống đều được nỗ lực lưu giữ kín. ngọc hoàng Tống nhắc nhở: "Nghe Giao Chỉ sai nhiều kẻ tà đạo cho tới thám Lưỡng Quảng. Vậy những lãnh đạo, những tướng tá cần canh chừng. Đừng nhằm nó tìm hiểu được quy tắc công, thủ, tiến bộ thoái của tao."^[12]

Đại Việt tiến công đòn phủ đầu[sửa | sửa mã nguồn]

Năm 1072, vua Lý Thánh Tông khuất, hoàng thái tử Càn Đức mới nhất 7 tuổi tác lên thay cho, tức là vua Lý Nhân Tông. Thái phi Ỷ Lan thực hiện nhiếp chủ yếu, được sự phò tá của những đại thần Lý Thường Kiệt, Lý Đạo Thành nên tình hình vương quốc vẫn khá ổn định tấp tểnh.

Tuy Tống nỗ lực lưu giữ kín, tuy nhiên Đại Việt đang được "bắt bài" được ý vật dụng ở trong nhà Tống. điều đặc biệt, năm 1073, một TS người nước Tống là Từ dựa Tường, ông này tuy rằng học tập chất lượng, đỗ đạt nhưng tại vì không tồn tại chi phí hối lộ nên ko được trọng dụng đang được phát sinh tâm lí bất mãn, nên đang được thông tin với ngôi nhà Lý:^[13]

Hiện ni Trung Quốc ham muốn cử binh khử Giao Chỉ. Theo binh pháp dạy: "Trước khi người dân có bụng cướp bản thân thì chi vày bản thân tiến công trước" Lúc này quân Đại vương vãi nhập tiến công, dựa Tường van lơn thực hiện nội ứng.^[14]

Thái úy Đại Việt là Lý Thường Kiệt công ty trương tiến hành một kế hoạch tiến công đòn phủ đầu^[15] nên đưa ra quyết định triệu tập quân bắc tiến bộ. Thời ngôi nhà Lý, gom vua trị nước là 2 ban: ban Văn và ban Võ. Ban Văn phụ trách cứ những mảng: dạy dỗ, thi tuyển, văn hóa truyền thống, kinh tế tài chính, chủ yếu trị. Còn ban Võ thì phụ trách về mảng quốc chống và bình yên. Người hàng đầu ban Võ là Thái úy, tương tự với chức Sở trưởng Sở quốc chống và Sở trưởng Sở Công an thời buổi này.

Năm 1073, Lý Thường Kiệt đang được triệu tập nhiều lính tráng và vũ trang, thực phẩm, xe pháo, ngựa, thuyền ở biên thuỳ.

Năm 1074, vua Tống được tin tưởng ngôi nhà Lý tụ binh, báo vội vàng mang lại Tô Giám, dặn dò rằng nếu như Đại Việt tiến công Ung Châu thì cần kiểm quân cố thủ, ko được coi thường địch. Đại Việt tính rằng quân Tống sở hữu nhập Đại Việt vớ cần qua quýt Ung Châu theo dõi đường đi bộ và qua quýt những cửa ngõ biển cả Khâm Châu và Liêm Châu theo dõi lối thủy nên chúng ta quyết tâm phá huỷ trước những cứ đặc điểm này của những người Tống.

Đại Việt đang được kêu gọi rộng lớn 10 vạn quân quý phái tiến công phá huỷ địa thế căn cứ Ung Châu của Tống, bao hàm cả lực lượng chủ yếu quy của triều đình láo nháo dân binh khu vực của những thủ lĩnh dân tộc bản địa thiểu số miền núi phía Bắc. Đạo quân của triều đình ở phía Đông bởi đích thân ái Thái úy Lý Thường Kiệt lãnh đạo, bao gồm cả thủy quân bắt đầu từ Móng Cái vày thuyền độc mộc tiến bộ nhập khu đất Tống nhập tối tối nhằm mục đích cho tới châu Khâm. Còn đạo quân của những thủ lĩnh dân tộc bản địa thiểu số ở phía Tây bịa bên dưới sự lãnh đạo của Tôn Đản chia thành 4 mũi tiến bộ nhập khu đất Tống: Lưu Kỷ kể từ Quảng Nguyên (Cao Bằng), Hoàng Kim Mãn kể từ Môn Châu (Đông Khê - Cao Bằng), Thân Cảnh Phúc kể từ Quang Lang (Lạng Sơn) và Vi Thủ An kể từ Tô Mậu (Quảng Ninh) nhắm cho tới châu Ung.^[15] Đạo quân phía Tây tiếp tục "dương Tây" nhằm đạo quân phía Đông bất thần "kích Đông".

Trận châu Khâm-châu Liêm[sửa | sửa mã nguồn]

Ngày 27 mon 10 năm 1075, Vi Thủ An dẫn 700 quân kể từ Tô Mậu nhập tiến công Cổ Vạn, thu được trại Cổ Vạn. Tin tức đến tới ngày 21 mon 12 mới nhất cho tới được triều đình ngôi nhà Tống. Tiếp theo dõi, những mũi quân phía Tây theo lần lượt xâm chiếm trại Vĩnh Bình, Tỉnh Thái Bình, những châu Tây Bình, châu Lộc, trại Hoành Sơn.^[15]

Xem thêm: đoạn văn tinh thần yêu nước của nhân dân ta

Quân Tống bị thú vị nhập phía Tây, nên lơ là phía Đông. Khi đạo quân phía Đông của Đại Việt tập dượt kích, quân Tống đang không chống nâng nổi. Ngày 30 mon 12 năm 1075, châu Khâm bị lắc. Ngày 2 mon một năm 1076, châu Liêm thất thủ.^[15] Sau cơ, Lý Thường Kiệt dẫn quân cho tới châu Ung nằm trong đạo quân phía Tây quyết tâm hạ trở thành châu Ung.

Trận trở thành Ung Châu[sửa | sửa mã nguồn]

Từ ngày 10 mon 12 năm 1075, cánh quân trước tiên bởi Tông Đản lãnh đạo đã nâng cho tới Ung Châu. Cánh quân thu được Khâm Châu tiến bộ lên Ung Châu. Cánh thu được Liêm Châu tiến bộ quý phái miền Đông Bắc lắc châu Bạch.^[16] Ngày 18 mon một năm 1076, đạo quân của Lý Thường Kiệt cũng cho tới trở thành Ung châu.

Tướng lưu giữ trở thành là Tô Giám chỉ mất 2.800 quân, thấy thế quân Đại Việt mạnh nên đang được vận dụng triệt nhằm quyết sách cố thủ nhằm đợi viện quân.

Một lực lượng cứu vãn viện của Tống bởi Trương Thủ Tiết lãnh đạo đã đi được vòng theo dõi lối Quý Châu cho tới Tân Châu rồi cho tới lưu giữ ải Côn Lôn thân ái châu Tân và châu Ung. Đến cơ hội Ung 40 km thì lực lượng bị Lý Thường Kiệt mang lại quân đón tiến công. Trương Thủ Tiết, Nguyên Dụ, Trương Biện, Hứa Dự, Vương Trấn là những lãnh đạo của lực lượng viện binh tương hỗ ngôi nhà Tống đều bị thịt bên trên trận. Việc này vào trong ngày 4 mon Giêng âm lịch (tức 11 mon hai năm 1076).

Thành Ung vững chắc lại sở hữu Tô Giám là tướng tá chất lượng, nên quân Đại Việt tiến công phá huỷ rộng lớn 40 ngày ko hạ được. Sau, quân Đại Việt bắt dân Tống, sai lấy túi khu đất che đậy nhập tâm thành nhằm trèo lên tiến công. Ngày 1 mon 3 năm 1076, sau 42 ngày ý chí kháng cự trở thành Ung thất thủ. Tô Giám tự động sát.^[17] Quân Đại Việt thịt không còn quân và dân nhập trở thành, tổng số khoảng tầm rộng lớn 5 vạn người. Theo Tống sử: "Cứ 100 thây hóa học thực hiện một gò, cả thảy 580 đống". Quân Đại Việt tổn thất khoảng tầm 1 vạn người. Lý Thường Kiệt đi ra mệnh lệnh phá hủy trở thành lũy, phá huỷ kho báu dự trữ nhập vùng Tả Giang và lấy đá lấp sông ngăn lối cứu vãn viện của quân Tống.^[17]

Đại Việt rút quân[sửa | sửa mã nguồn]

Việc ngôi nhà Lý tiến công những châu Liêm, Khâm và Ung đang được thành công xuất sắc, tiêu xài khử khoảng tầm 7-10 vạn quân và dân ngôi nhà Tống, và bắt được sản phẩm ngàn con người Trung Quốc mang về Đại Việt thực hiện bầy tớ cùng theo với thật nhiều của nả (vàng, bạc, lụa, vũ trang,...). Sau khi hoàn thiện được tiềm năng phá huỷ diệt toàn cỗ những địa thế căn cứ phục vụ hầu cần của đối phương, quan liêu quân ngôi nhà Lý rút về nước.

Quân Tống quý phái tiến công Đại Việt[sửa | sửa mã nguồn]

Lực lượng của Tống[sửa | sửa mã nguồn]

Ngay từ thời điểm tháng 11 âm lịch năm 1075, sau thời điểm Đại Việt công hãm Khâm Châu và Liêm Châu, Tống Thần Tông đang được phong mang lại Thiên Chương những đãi chế Triệu Tiết thực hiện An Nam đạo chiêu thảo sứ, Gia Châu phòng vệ sử Lý Hiến thực hiện phó nhằm chinh trị Đại Việt.^[18] Tuy nhiên, Triệu Tiết và Lý Hiến nghị bàn không khớp.^[19]

8 ngày sau thời điểm trở thành Ung bị triệt phá huỷ, tức ngày 9 mon hai năm 1076, Tống Thần Tông đi ra chiếu tiến công Đại Việt.^[15] Tống sử chép là sau 13 ngày.^[18]

Mục tiêu xài của Tống Thần Tông và Vương An Thạch không những nhằm mục đích phục thù hằn vẫn đó là tiềm năng lúc đầu việc đi ra quân tiến công nhập cương vực Đại Việt: khiến cho nhuệ khí mang lại mặt trận tây-bắc với Tây Hạ và tạo ra uy thế với nước Liêu:

Lúc quân tao khử được Giao Chỉ, uy tao sẽ sở hữu. Rồi đi ra bố cáo mang lại Thiểm Tây biết, quân dân Thiểm Tây sẽ sở hữu thắng khí. Với khí thắng ấy, tao tiếp tục nuốt tươi tắn nước Hạ. Mà nếu như nuốt nước Hạ thì còn ai dám quấy nhiễu Trung quốc nữa?^[20]

Lực lượng tiến công Đại Việt bao hàm khoảng tầm 10 vạn quân, bịa bên dưới sự lãnh đạo của Tuyên Huy phái mạnh viện sử Quách Quỳ (chức là An Nam đạo chiêu thảo sứ) và Triệu Tiết là phó tướng tá, bến bãi chức của Lý Hiến. Quân Tống bao gồm 2 bộ phận, sở hữu 4, 5 vạn quân là quân sĩ sở hữu kinh nghiệm tay nghề kungfu từng kungfu với quân Liêu, Hạ; còn sót lại rộng lớn 5 vạn quân là quân mới nhất tuyển chọn mộ ở những lộ Hà Bắc, Kinh Đông và quân mộ tăng bên trên lối tiến quân kể từ kinh kì cho tới Ung Châu, cùng theo với quân khe động vùng biên thuỳ. Mé cạnh 10 vạn quân kungfu, quân Tống còn tồn tại trăng tròn vạn phu dịch và 1 vạn ngựa.^[15]

Do cần sẵn sàng thực phẩm, thuốc thang tương tự tuyển chọn mộ lính tráng và những yếu tố không giống, mãi cho tới đầu xuân năm mới 1077, quân Tống mới nhất xuất phân phát được. Một đạo quân Tống bên trên cỗ bởi đích thân ái Quách Quỳ lãnh đạo bắt đầu từ châu Ung tiến bộ nhập vùng Đông Bắc Đại Việt. Một đạo quân thủy bởi Dương Tùng Tiên lãnh đạo bắt đầu từ châu Lôi chuồn men bờ biển cả và tiến bộ nhập cửa ngõ sông Bạch Đằng.^[15]

Lực lượng của Đại Việt[sửa | sửa mã nguồn]

Sau chiến dịch tiến công đòn phủ đầu thành công xuất sắc và rút quân về nước, Đại Việt sẵn sàng nhằm ứng phó với quân Tống quý phái tiến công. Gián điệp Đại Việt team lốt sư sãi người sử dụng sách vở và giấy tờ tu hành chiếm được ở Khâm, Liêm. hiểu được, nhà vua Tống đi ra mệnh lệnh mang lại lộ Quảng Tây đình việc cấp cho vày cho những sư.^[15]

Phía Đại Việt sẵn sàng lực lượng tiến công bao gồm tiến công ngăn kể từ xa vời và tuyến chống thủ sâu sắc. Tướng Lý Kế Nguyên phụ trách tiến công đạo thủy quân của Tống. Còn Lý Thường Kiệt là tổng lãnh đạo cộng đồng và thẳng lãnh đạo tiến công đạo quân cỗ của đối phương. Để ngăn đạo lục quân Tống, Đại Việt sắp xếp nhị tuyến chống thủ - một ngay lập tức biên thuỳ bởi những lực lượng của những thủ lĩnh dân tộc bản địa thiểu số lãnh đạo và một ở bờ Nam sông Như Nguyệt (sông Cầu). Tuyến chống thủ bờ Nam sông Như Nguyệt kéo dãn khoảng tầm 30 km xuyên suốt kể từ chân sản phẩm núi Tam Đảo té tía sông Cà Lồ-sông Cầu cho tới Vạn Xuân (Phả Lại) tận dụng những địa hình bất ngờ như bến bãi lầy lội, gò cao và cả những chiến lũy vày khu đất, mộc, rào tre.

Các trận tiến công trước tiên ở trong nhà Tống[sửa | sửa mã nguồn]

Ngày 8 mon một năm 1077, Quách Quỳ và Triệu Tiết (趙禼) dẫn quân vượt lên qua màn Nam Quan tiến bộ nhập vùng TP Lạng Sơn thời buổi này và tiến công xuống vùng dưới kinh kì Thăng Long. Ngay từ trên đầu, quân Tống đang được gặp gỡ cần sự phản kháng rất là mạnh mẽ và tự tin của thổ binh bởi Thân Cảnh Phúc lãnh đạo. Tiến công được vài ba chục dặm, quân Tống buộc cần tổ chức triển khai đột phá huỷ ải Quyết Lý. Tại phía trên Thân Cảnh Phúc đang được sắp xếp bao nhiêu ngàn quân sở hữu cả voi chiến, nhằm cố thủ cửa quan. Tư Kỷ lãnh đạo team chi phí quân Tống cố mức độ đả kích tuy nhiên đều bị đẩy lùi. Quân Đại Việt phụ thuộc vào thế khu đất hiểm, sở hữu tổ chức triển khai phòng vệ vững chãi, tiến công trả rất là khốc liệt. Quách Quỳ buộc cần cử tướng tá Thế Cư lãnh đạo một đạo tinh nghịch binh lên ứng chiến. Thấy rứa cự lâu không tồn tại lợi, Thân Cảnh Phúc đang được dữ thế chủ động lùi quân về tuyến sau cố thủ cửa quan Chi Lăng. hiểu ải Chi Lăng không chỉ là khu đất hiểm mà còn phải được xây che đậy vững chắc. Quân Tống mang lại một đội nhóm chi phí quân tấn công nhập chủ yếu diện. Còn nhị đạo quân mạnh bởi Yên Đạt và Thế Cự lãnh đạo chuồn vòng qua quýt phía tây núi Cai Kinh, theo dõi lối khu đất tiến công quấn vào sau cùng Chi Lăng, tạo thành thế nhị mặt mũi trước sau nằm trong tiến công. Từ bên trên trở thành lũy và bên trên sườn núi cao, quân Đại Việt người sử dụng nỏ và máy phun đá phun kinh hoàng nhập team hình xung phong của quân Tống, mặt khác tượng binh xông đi ra phản kích. Quân Tống bị thương vong thật nhiều. Nhưng lực lượng chênh nghiêng rất rộng, tận dụng tối tối Thân Cảnh Phúc đang được lãnh đạo quân rút theo dõi lối tắt, lùi về chống lưu giữ địa thế căn cứ Động Giáp, gửi quý phái tiến công du kích đàng sau sườn lưng quân Tống.

Trong khi đại quân của Quách Quỳ đang được tấn công quý phái, thì đạo quân bởi Nhâm Khởi lãnh đạo kể từ Vĩnh An tiến công ngược lên Tô Mậu. Vị thủ lĩnh trấn lưu giữ bên trên phía trên, phản kháng ko nổi, đầu sản phẩm quân Tống. Nhâm Khởi mang lại quân theo dõi hữu ngạn sông Lục Nam tiến công xuống núi Nham Biền nhằm thẳng bảo đảm an toàn sườn cánh ngược của đạo quân Quách Quỳ. Đạo hữu quân bởi Khúc Trân^[i] lãnh đạo, kể từ Quảng Nguyên tiến công xuống Môn Châu. Hoàng Kim Mãn trấn lưu giữ châu này đầu sản phẩm quân Tống, trở thành Môn Châu nhanh gọn bị mất mặt.

Đạo quân của phó tướng tá Triệu Tiết là 1 trong những lực lượng tập kích kế hoạch bên trên phía loại yếu ớt, sở hữu sự yểm trợ thẳng của hữu quân Khúc Trân phía sườn cần, nhanh gọn vượt biên trái phép giới xuống Bình Gia, Vạn Nhai. Tại những điểm này quân Đại Việt chỉ mất những lực lượng nhỏ án ngữ thế cho nên Triệu Tiết nhanh gọn vượt lên, tiến bộ trực tiếp xuống Nhã Nam và bến Như Nguyệt.^[21]

Trận thủy chiến Đông Kênh[sửa | sửa mã nguồn]

Đạo thủy quân Tống bởi Dương Tùng Tiên lãnh đạo, khoảng tầm 5-6 vạn nằm trong vài ba trăm phi thuyền loại rộng lớn tiến bộ nhập vùng biển Đại Việt nhằm phối phù hợp với đạo quân của Quách Quỳ theo dõi plan đang được tấp tểnh trước. Đạo quân này tiến bộ theo dõi team hình sản phẩm dọc. Đi đầu là lực lượng với trọng trách do thám, tiếp sau đó cho tới trung quân, hậu quân là đoàn thuyền lương bổng. Quân của Dương Tùng Tiên ko phân phát hiện tại được quân Đại Việt phục kích ở sông Đông Kênh, nên đang được mệnh lệnh mang lại toàn quân tiến bộ vội vàng nhập sông Bạch Đằng. Khi hạm team Tống đang được lọt được vào trận địa phục kích, Lý Kế Nguyên phân phát mệnh lệnh tấn công. Bị tiến công bất thần, quân Tống bại to tát, cho dù hạm team của mình tuy rằng rộng lớn, có không ít thuyền chiến tuy nhiên đơn thuần loại thương thuyền u ám cơ động lừ đừ, thủy binh là quân dù ăn ý. Thủy binh của Đại Việt là những binh sỹ thiện chiến, người sử dụng thuyền nhỏ nhẹ nhàng, cơ động, lại phụ thuộc vào thế hiểm nhằm lập trở thành thế trận phục kích nhiều năm cho tới vài ba chục dặm. Các thủy team của mình đều phụ thuộc vào hải hòn đảo hoặc cửa ngõ sông nhằm xây dựng lực lượng.

Trong những trận phó chiến với Đại Việt, quân Tống đều bại rộng lớn. Hơn trăm phi thuyền bị tiến công chìm, hàng ngàn quân bị thịt và bị tóm gọn. Dương Tùng Tiên cần đi ra mệnh lệnh cho những phi thuyền còn sót lại chạy về phía tấp nập nhằm rời bị tiêu xài mạng trọn vẹn. Phải bao nhiêu ngày sau chúng ta mới nhất tụ tập được số phi thuyền còn sót lại về vùng biển cả Liêm Châu, lập thủy trại cố thủ.

Thắng lợi của trận thủy chiến Đông Kênh đã từng thất bại trọn vẹn nối tiếp ăn ý vòng kế hoạch của Quách Quỳ, và đẩy Quách Quỳ, Triệu Tiết nhập yếu tố hoàn cảnh không tồn tại phương tiện đi lại mang lại đại quân vượt lên sông.^[22]

Trận sông Như Nguyệt[sửa | sửa mã nguồn]

Ngày 18 mon 1, quân Tống cho tới bờ bắc sông Như Nguyệt, đối lập với tuyến chống thủ nòng cốt của quân Đại Việt. Quân Tống ko tiến công ngay lập tức tuy nhiên đợi đạo thủy quân cho tới nhằm ăn ý đồng tác chiến vượt lên sông. Trong khi đợi, đại quân Tống chia thành nhị cánh. Cánh phía Tây bởi Triệu Tiết lãnh đạo đóng góp triệu tập ở vùng ni là Hiệp Hòa. Cánh phía Đông bởi Quách Quỳ lãnh đạo đóng góp triệu tập ở vùng ni rất có thể là TP.HCM TP Bắc Ninh. Tại thân ái nhị điểm triệu tập bên trên, quân Tống còn lắc một vài địa điểm là những gò cao.

Chờ thủy quân ko thấy, lục quân Tống đưa ra quyết định tiến công. Quân Tống đang được tổ chức triển khai 2 mùa tiến công rộng lớn. Đợt loại nhất đang được chọc thủng được chống tuyến của Đại Việt. Nhưng bởi tiến bộ quân quá thời gian nhanh, lực lượng Tống xâm nhập khoảng tầm 1.000-2.000 quân trở thành đơn độc và khi tiến bộ cho tới vùng Sóc Sơn thời buổi này thì bị quân Đại Việt vây tiến công cần tháo lui, Chịu đựng tốn thất khoảng tầm 1.000 người. Đợt loại nhị, quân Tống đóng góp bè rộng lớn để lấy quân quý phái bờ Nam sông Như Nguyệt, tuy nhiên mùa này quý phái cũng trở nên tiêu xài khử ngay gần không còn. Quân Tống, sau 2 mùa tiến công thất bại đành kế tiếp đợi thủy quân cho tới.

Sau 2 mon, thấy quân Tống sở hữu tín hiệu mệt rũ rời, quân Đại Việt phản công. Ban đầu, quân Đại Việt tổ chức triển khai tiến công nhập cánh của Quách Quỳ, tuy vậy đang được Chịu đựng thất bại. Hai quý tộc ngôi nhà Lý là Hoằng Chân và Chiêu Văn lãnh đạo mùa tiến công này đều bỏ mạng. Sau thất bại này và nhận ra quân Tống đang được triệu tập xem xét nhập mặt mũi trận phía Đông, quân Đại Việt ngay tắp lự tổ chức triển khai vượt lên sông tiến công bất thần nhập cánh quân phía Tây của Triệu Tiết. Trận này, quân Đại Việt thắng rộng lớn. Trong khi quân Tống rối loàn vì như thế cánh phía Tây bị tập dượt kích, quân Đại Việt kế tiếp đổ xô tiến công nhập cánh quân phía Đông.

Giảng hòa[sửa | sửa mã nguồn]

Sau khi giành được thắng lợi quân sự chiến lược bên trên chống tuyến Như Nguyệt, Đại Việt dữ thế chủ động nghị hòa với quân Tống. Sứ thần Kiều Văn Ứng mang lại Quách Quỳ biết là vua Lý tiếp tục sai sứ quý phái van lơn tạ tội vì như thế đã nâng quân tiến công Khâm Châu và Liêm Châu và van lơn kế tiếp nộp cống. Ông cũng bào trị việc tiến công Tống trước là vì Từ dựa Tường xúi giục.^[23][24] Tống sử chép rằng phía quân Tống "số quân lấy chuồn 10 vạn, phu trăng tròn vạn, hiện nay đã bị tiêu diệt mất mặt quá nửa, số còn sót lại thì buốt nhức, lương bổng ăn đang được cạn".^[j] Tống sử, Quách Quỳ truyện chép rằng: 時兵夫三十萬人，冒暑涉瘴地，死者過半。至是，與賊隔一水不得進，乃班師. ("Thì binh phu tam thập vạn nhân, mạo test thiệp chướng địa, tử fake quá chào bán. Chí thị, dữ tặc cơ hội nhất thủy bất đắc tiến bộ, nãi ban sư" tức thị Đem binh phu chuồn 30 vạn người, gặp gỡ cần nắng cháy khu đất độc, bị tiêu diệt quá nửa. Đến ni, lại cơ hội giặc một dòng sông ko thể tiến bộ lên, bèn lấy quân về.).^[25] Quách Quỳ nhận lời nói giảng hòa, tuy nhiên rằng rằng: "Ta ko thể giẫm ụp được hang ổ giặc, bắt được Càn Đức nhằm báo mệnh triều đình. Tại trời vậy! Thôi đành liều gàn một thân ái tao nhằm cứu vãn rộng lớn 10 vạn nhân mạng".^[j] Tuy nhiên, Trình Di và Trình Hạo nhập Nhị Trình di thư phán xét rằng: "May được lời nói giặc rằng nhũn, ngay tắp lự nhân cơ giảng hòa. Nếu không tồn tại lời nói quy thuận của giặc thì thực hiện thế nào?"

Xem thêm: giá trị sử dụng của hàng hóa sức lao động

Tháng 3 năm 1077, Quách Quỳ rút quân về nước, quân Tống rút cho tới đâu, quân Đại Việt theo dõi sau lắc lại cho tới cơ. Tống sử chép về cuộc rút quân như sau: "Quỳ ham muốn rút quân về, hoảng hồn giặc tập dượt kích bèn bắt quân xuất phát đêm hôm, sản phẩm ngũ ko được chỉnh tề, tình hình láo loàn, giầy xéo lên nhau".

Sau khi về nước, khi kiểm binh, nhập số 10 vạn quân Tống lúc đầu chỉ từ 23.400 quân về bên, 1 vạn ngựa chiến thì còn sót lại 3.174 con cái.^[3][6] Số dân phu trăng tròn vạn về bên ko được 1/2. Phí tổn cuộc chiến tranh được triều Tống tính đi ra là 5.190.000 lạng ta vàng.^[3][6] Quách Quỳ bị quy tội vì như thế đang được trì thôi ko Chịu đựng tiến bộ binh nên bị thay đổi chuồn Ngạc Châu, rồi giáng thực hiện mô tả vệ tướng tá quân và an trí (quản cổ động bên trên gia) ở Tây Kinh. Triệu Tiết chỉ bị kết tội ko tức tốc dẹp giặc, giáng thực hiện Trực Long Đồ những, tri Quế Châu.^[26]

Năm Mậu Ngọ (1078) Lý Nhân Tông banh cuộc giao hiếu với ngôi nhà Tống. Sứ thần Đại Việt là Đào Tông Nguyên trả năm con cái voi đang được thuần quý phái cống vua Tống và chuồn đề nghị lại những châu, thị trấn ở miền Cao phẳng. Tống triều ưng thuận với ĐK là quân Lý cần trả lại mang lại ngôi nhà Tống những thông thường dân Tống ở những châu Khâm, Liêm, Ung bị quân Lý bắt mang về nước thực hiện nô tì nhập năm 1075. Thường dân Tống bị tóm gọn rộng lớn ngàn con người tuy nhiên quân ngôi nhà Lý chỉ trả toàn bộ là 221 người. Trước khi mang lại chúng ta về, ngôi nhà Lý mang lại quí nhập trán nam nhi kể từ 15 tuổi tác trở lên trên tía chữ "Thiên tử binh", con trai kể từ trăng tròn tuổi tác trở lên trên quí chữ "Đầu Nam Triều" và nhập cánh tay ngược thiếu nữ đàn bà nhị chữ "Quan Khách" nhằm ô nhục ngôi nhà Tống.^[27]

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

• Lý Thường Kiệt
• Lý Nhân Tông
• Nùng Tông Đản
• Phạt Tống lộ tía văn
• Chiến dịch tiến công Tống, 1075-1076
• Nam quốc tô hà

Ghi chú[sửa | sửa mã nguồn]

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

Thư mục[sửa | sửa mã nguồn]

• Bộ Quốc chống (Việt Nam) (2004). Từ điển bách khoa quân sự chiến lược Việt Nam. Nhà xuất phiên bản Quân team dân chúng.
• Đảng nằm trong sản VN. Sở chủ yếu trị. Ban lãnh đạo tổng kết cuộc chiến tranh (2000). Chiến giành cách mệnh VN, 1945-1975: thắng lợi và bài bác học. Nhà xuất phiên bản Chính trị vương quốc.
• Hoàng Xuân Hãn (1995). Lý Thường-Kiệt: lịch sử hào hùng nước ngoài phó triều Lý. Nhà xuất phiên bản Văn học tập.
• Hoàng Xuân Hãn (1996). Lý Thường Kiệt, lịch sử hào hùng nước ngoài phó và tông giáo triều Lý. Nhà xuất phiên bản Hà Nội Thủ Đô.
• Hoàng Xuân Hãn (2003). Lý Thường Kiệt, lịch sử hào hùng nước ngoài phó và tông giáo triều Lý. Nhà xuất phiên bản Quân team dân chúng.
• Lê Huy Hòa (2003). Bách khoa học thức quốc chống toàn dân. Nhà xuất phiên bản Chính trị vương quốc.
• Phạm Minh Thảo (2007). Hoa sen nhập giếng ngọc. Nhà xuất phiên bản Vǎn hóa vấn đề.
• Phạm Văn Sơn (1961). Việt-sử tân biên, Tập 1. Nhà xuất phiên bản Khai trí.
• Trần Trọng Kim (1986). Việt Nam sử lược, Tập 1-2. Nhà xuất phiên bản Đại Nam.
• Viện lịch sử hào hùng quân sự chiến lược VN (1999). Lịch sử quân sự chiến lược VN, Tập 3. Nhà xuất phiên bản Chính trị vương quốc.

Đọc thêm[sửa | sửa mã nguồn]

• Phan Huy Lê, Bùi Đăng Dũng, Phan Đại Doãn, Phạm Thị Tâm và Trần dựa Chí (1998), Một số trận quyết đấu kế hoạch nhập lịch sử hào hùng dân tộc, Nhà xuất phiên bản Quân team Nhân dân, Hà Nội